Bel Kayması (SPONDİLOLİSTEZİS)

Bel omurlarından birinin, bir alttaki omur üzerinde kaymasıdır. En sık kayma öne doğrudur. Buna tıpta spondilolistezis denir. Nadiren geriye doğruda kayma olabilir, bu duruma da retrolistezis denir. Erişkinlerde spondilolistezis (bel kayması) %4-8 sıklıkta görülmektedir.

Spondilolistezis öne doğru kaymanın miktarına göre 4 dereceye ayrılır. 1. derecede omur ön-arka çapının dörtte biri, 2. derecede omur ön-arka çapının dörtte ikisi, 3. derecede dörtte üçü, 4. derecede tamamı öne kaymıştır. Bel kaymasında ağrı genellikle belde lokalizedir. Genital bölgeye ve uyluk arka yüzeyine ve hatta ayağa kadar yayılabilir. Kök basısı varsa siyatalji şeklinde ağrı ve parestezik yakınmalara ( uyuşma, hissizlik hissi ) yol açabilir. Ağrı hareketle, ayakta durmakla artar, genellikle istirahatle azalır veya kaybolur. Bayanlarda erkeklere göre daha sık rastlanır. Bel kaslarında kas spazmı sık rastlanan bir bulgudur.

Teşhis yandan çekilen bel röntgeni ile konulabilir. Kayma görülürse ayrıca dinamik grafi de çekilerek stabil mi (sabit) yoksa unstabil (hareketli) kayma mı olduğuna bakılmalıdır.

Çocuklarda bel kayması varsa 4-6 aylık ara ile çekilen grafilerle kaymanın seyri izlenmelidir. 1. derece bel kayması olan ve yakınmasız çocuklar takibe alınmalı ve ağır yük kaldırmamaları öğütlenmelidir. Travmatik sporlardan kaçınmaları gerekmektedir. Semptomlu çocuklar (şikayetleri olanlar) izlenmeli ve fizik tedavi, ilaç tedavisi (konservatif tedaviler) uygulanmalıdır. Çocuklarda bel flexion egzersizleri etkilidir. Ancak 2. derecenin üzerindeki kaymalarda semptomlar dikkate alınmaksızın, semptomların devamlı olması ve fizik tedavi-ilaç - istirahat’e ( konservatif tedavilere ) cevap vermemesi halinde ise kaymanın derecesine bakılmaksızın cerrahi füzyon yapılır.

Erişkinlerdeki bel kaymasında eğer ağrı varsa hastaya istirahat verilir. Ayakta iken lumbostat korse ile desteklenir. Ağır yük kaldırmaktan kaçınmalı, fazla kilolu ise zayıflatılmalıdır. Ağrı ve kas spazmını azaltması için aletli fizik tedavi - manuel tedavi- ilaç tedavisinden biri veya bir kaçı uygulanır. Manuel tedavi hasta ve hastalığın durumuna göre 5 - 10 seans sürebilmektedir. Ağrı ve kas spazmı hafifledikten sonra karın-sırt-bel-kalça kaslarını güçlendirici egzersizlerle koruyucu, tekrarını önleyici tedaviye geçilir. Günlük yaşam aktiviteleri düzenlenir.

Bazen bel kaymalarında ameliyat gerekebilmektedir ki bunlar:

a) Konservatif ( ameliyat dışı ) tedavilere cevap vermeyen hastalar, belirgin unstabil (hareketli) kaymalar

b) 2. derecenin üzerinde ( %50’den fazla ) kayması olanlar ,

c) Sinir kökü basısı ve spinal stenoz bulguları ile birlikte % 30 – 50‘ den büyük kaymalardır. Bu tip hastalarda cerrahi füzyon ve dekompresyon önerilir.